Profilaktyka zmian skórnych. Jak należy dbać o zdrowie swojej skóry?

Pod względem anatomicznym skóra jest jednym z  największych narządów ludzkiego organizmu.  Jej powierzchnia wynosi około 2m^2,, natomiast  masa stanowi 15% masy całego ciała. Stanowi naturalną barierę ochronną przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Skóra jest pierwszą linią obrony naszego organizmu przed infekcjami, promieniowaniem UV i uszkodzeniami mechanicznymi. Pamiętaj, że zdrowa skóra to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim odznaka dobrego stanu zdrowia.

Odpowiednia pielęgnacja i profilaktyka  przeciwnowotworowa mogą znacząco ograniczyć ryzyko zmian skórnych, w tym szczególnie groźnego nowotworu skóry jakim jest czerniak.

Zbliżające się słoneczne dni, czas urlopów i wyjazdów wakacyjnych  zobowiązują nas medyków do promowania edukacji na temat właściwej pielęgnacji skóry i profilaktyki przeciwnowotworowej. Prognozy Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że w latach 2020-2040 liczba zachorowań na ten nowotwór skóry znacząco wzrośnie.                                                       Czujność pacjentów, lekarzy i pielęgniarek pozwala na wczesne wykrycie zmian, co zwiększa szanse na pełne wyleczenie. 

Zmiany skórne mogą mieć różny charakter – od łagodnych brodawek, znamion, przebarwień  po zmiany nowotworowe, prowadzenie regularnej samoobserwacji pozwala na wczesne wykrycie niepokojących sygnałów.  Najgroźniejszym nowotworem rozwijającym się głównie na skórze jest czerniak.  Choć stanowi 1% wszystkich nowotworów, odpowiada za ponad 80% zgonów związanych z nowotworami skóry. Według danych GLOBOCAN, w 2020 r. odnotowano 325 000 nowych przypadków czerniaka, co stanowiło 1,7% wszystkich  nowotworów na świecie. W tym samym okresie na czerniaka zmarło 57 000 osób. W Polsce każdego roku diagnozuje się około 2500-3000 nowych  przypadków na czerniaka.   Niestety, u około  1500 osób wykrywany jest  on w stadium zaawansowanym, co znacząco pogarsza rokowanie. Statystyki są niepokojące – liczba zachorowań na czerniaka w Polsce podwaja się co 10 lat. 

Jakie działania obejmuje profilaktyka przeciwnowotworowa?

Podstawą profilaktyki jest regularna obserwacja własnego ciała oraz szybkie reagowanie na wszelkie zmiany niepokojące zmiany.

W Polsce, nie  istnieją ogólnokrajowe programy przesiewowe dotyczące czerniaka złośliwego, zamiast tego realizowane  są kampanie edukacyjne, które mają na celu  zwiększenie świadomości społecznej.

Istotnym elementem skutecznej profilaktyki przeciwnowotworowej jest regularne stosowanie ochrony przeciwsłonecznej, niezależnie od pory roku. 

Światło UV wpływa na naszą skórę zarówno pozytywnie, jak i negatywne. Negatywne skutki najczęściej są wynikiem nadmiernej ekspozycji na słońce. Najczęstsze negatywne skutki promieniowania UV to przede wszystkim względy kosmetyczne jak szybsze starzenie się skóry, przesuszenie skóry, nasilenie trądziku różowatego oraz pojawienie się przebarwień. Dodatkowo zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów skóry.

Długotrwała ekspozycja na intensywne promienie słoneczne   może prowadzić również do uszkodzenia wzroku. Mimo, że słońce wspiera syntezę witaminy D, kluczowej dla prawidłowej odporności, nadmiar promieniowania UV może osłabić działanie układu immunologicznego. W efekcie stajemy się bardziej podatni na infekcje.

Codzienna pielęgnacja, odpowiednie nawodnienie organizmu oraz  zrównoważona dieta korzystnie wpływają na kondycję skóry, wspierajęc jej regeneracją i odporność.

Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne (ACS)zaleca, unikanie słońca w godzinach największego natężenia, między (10.00-16.00), a także  noszenie  nakrycia głowy i odpowiedniej odzieży oraz stosowanie  kremów z filtrem UV. Kremy przeciwsłoneczne powinny mieć szerokie spektrum działania i współczynnik ochrony przeciwsłonecznej wynoszący co najmniej 30. Filtry te  powinny być dobrze tolerowane przez skórę, antyalergiczne, wodoodporne, odporne na ścieranie a przede wszystkim skuteczne w ochronie przed poparzeniami słonecznymi.

Ważnym elementem profilaktyki nowotworów skóry, zwłaszcza czerniaka, są  badanie przesiewowe oraz regularne kontrole znamion u dermatologa. Jest to szczególnie istotne  w przypadku osób z obciążeniem rodzinnym, predyspozycjami genetycznymi, jasną karnacją oraz licznymi znamionami barwnikowymi.

Regularne wizyty u dermatologa powinny na stałe  zagościć w naszych kalendarzach. Przynajmniej raz do roku warto przeprowadzić profesjonalną kontrolę  i ocena znamion na skórze. Pozwala to nie tylko zapobiec  poważnym powikłaniom, ale także w porę wykryć i wdrożyć właściwe postępowanie terapeutyczne.

Pamiętaj! Dając o zdrową skórę, dbasz o swoje zdrowie!